تست سیستاتین
مولف : دکتر شهرام ظریف
سيستاتين (Cystatin C) يك پروتئين داراي ۱۲۲ اسيد آمينه با وزن ملكولي ۱۳۰۰۰ دالتون بوده كه در تمام سلول هاي هسته دار بدن توليد مي شود. ميزان توليد آن از ۴ ماهگي تا ۷۰ سالگي نسبتا ثابت بوده و مقدار آن در خون متناسب با GFR می باشد.
GFR یا میزان فیتراسیون گلومرولی معرف میزان کارکرد کلیه بوده و سلامت یا کم کاری یا نارسائی کلیه از طریق اندازه گیری آن بررسی میشود . تست معمول امروزی اندازه گیری کراتینین سرم می باشد اما تست جدید سیستاتین عملکرد کلیه را دقیق تر نشان میدهد .
ميزان توليد سیستاتین بر خلاف كرآتينين سرم تحت تاثير جرم عضله، جنس و نژاد نبوده و ساير محدوديت هاي كرآتينين را نيز دارا نمي باشد.
به دليل اندازه كوچك آن و بار خالص مثبت آن به آزادي از گلومرول ها فيلتره شده و غلظت آن مشابه پلاسما مي باشد. اين ماده به طور كلي توسط توبول پروكسيمال بازجذب شده و در نبود نارسايي توبولي پروكسيمال، به هيچ وجه در ادرار ترشح نمي شود.
🔵همچنين ظهور آن در ادرار، نشان دهنده آسيب توبولي پروكسيمال مي باشد. تغييرات غلظت سرمي سيستاتين C به عنوان معيار غير مستقيمي از GFR مورد استفاده قرار مي گيرد. هم اكنون به دليل گران بودن و در دسترس نبودن مواد مورد نياز اندازه گيري سيستاتين C، اين آزمايش به طور روتين در بسیاری از ازمایشگاه ها انجام نمي شود ولي در بسیاری از بیمارستان های اروپایی از سال ۲۰۰۸ جایگزین اندازه گيري کرآتینین سرم شده است. نشان داده شده است که بسیاری از بیماری‌های مزمن کلیوی (CKD) که می‌توانند به راحتی درمان شوند با استفاده از کراتینین سرم تشخیص داده نمی‌شوند؛ در حالي كه با استفاد از سيستاتين C به راحتي تشخيص داده مي شوند.
مزاياي اندازه گيري سيستاتين C در مقايسه با كرآتينين سرم:
سيستاتين C، مشکلات ناحيه كور کرآتینین را نداشته و قادر است زودتر از کرآتینین سرم، بیماری را تشخیص دهد؛ چرا که کرآتینین سرم، قادر به اندازه گیری مستقیم عملکرد کلیه نبوده و حتی هنگامی که در حدود ۵۰ درصد GFR از دست رفته باشد، کرآتینین سرم همچنان مقادیر نرمال نشان میدهد.